Zawieszenie działalności gospodarczej według przepisów o działalności gospodarczej, podatkowych, ZUS i bilansowych

Zawieszenie działalności gospodarczej według przepisów o działalności gospodarczej, podatkowych, ZUS i bilansowych

1. Uregulowania zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej
Jeśli przedsiębiorca nie zatrudnia pracowników, wówczas może zawiesić działalność gospodarczą, skutecznie składając poprawnie wypełniony wniosek na formularzu CEIDG-1. Jest to, co do zasady, jedyna wymagana formalność.
Prawo do zawieszenia działalności gospodarczej przewiduje art. 14a ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Z 2010 r. nr 220, poz. 1447; ostatnia zmiana w Dz. U. z 2011 r. nr 232, poz. 1378). Jak stanowi ust. 1 i 1a powołanego artykułu, przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy, z tym że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obejmuje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej zawieszenia przez wszystkich wspólników.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednakże w tymże okresie przedsiębiorca:
1) ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2) ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3) ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6) ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej (np. odsetki od lokat firmowych),
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz jej wznowienie następuje na wniosek przedsiębiorcy. W tym celu przedsiębiorca powinien złożyć, w wybranym urzędzie gminy, wypełniony formularz CEIDG-1. Jako rodzaj wniosku (pole formularza 01) należy wskazać kwadrat 3 „wniosek o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej”. W pozycji 14 formularza w polu 1 podajemy datę rozpoczęcia zawieszenia, zaś w polu 2 przewidywany okres zawieszenia. W polu 3 pozycji 14 należy, poprzez zaznaczenie, złożyć oświadczenie, że w okresie zawieszenia w ramach zawieszonej działalności nie będą zatrudniani pracownicy. Zgłoszenie zawieszenia może być również złożone elektronicznie – sposoby postępowania znajdziemy na stronach internetowych Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) www.ceidg.gov.pl. Istnieje również możliwość przesłania do wybranego urzędu gminy wniosku w formie papierowej listem poleconym, jednakże wówczas podpis przedsiębiorcy musi być poświadczony notarialnie.
Okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia złożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej lub do dnia wskazanego w tym wniosku, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku.
CEIDG odpowiednie dane zawarte we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu dotyczące danego przedsiębiorcy przesyła do ZUS oraz do urzędu skarbowego. Wyrejestrowania płatnika składek oraz przedsiębiorcy jako osoby ubezpieczonej z ubezpieczeń dokona samodzielnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

2. Zawieszenie działalności w świetle przepisów o VAT
Zgodnie z art. 99 ust. 7a-7b ustawy o VAT, w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji miesięcznych bądź kwartalnych za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Zwolnienie to nie dotyczy jednakże:
podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,
podatników dokonujących importu usług lub nabywających towary – w zakresie których są podatnikiem,
okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego (a zatem – zawieszając działalność np. z dniem 2 lipca, za lipiec mamy obowiązek złożyć w sierpniu deklarację VAT-7 albo w październiku VAT-7K),
okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest obowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest obowiązany dokonać korekty podatku naliczonego; przykładowo, deklarację będzie trzeba złożyć za okres, w którym w okresie zawieszenia dokonano importu usługi, sprzedano środek trwały czy wyposażenie.
Dodajmy, że w obecnym stanie prawnym w okresie zawieszenia działalności, wyjąwszy przypadki wyżej wskazane, nie ma obowiązku składania deklaracji VAT-7 (VAT-7K) także wówczas, gdy podatnik jest zarejestrowany jako podatnik VAT-UE.
W okresie zawieszenia podatnicy często otrzymują faktury związane z działalnością gospodarczą. Może to dotyczyć wydatków na zakupu mediów, czynszu za lokal, itp. Podatnik ma prawo do odliczenia VAT od tych wydatków na zasadach ogólnych, czyli jeżeli związane są one z czynnościami opodatkowanymi. Wprawdzie w trakcie zawieszenia działalności czynności takie generalnie nie są wykonywane, lecz należy przyjąć, iż istotny jest związek z czynnościami opodatkowanymi po wznowieniu działalności gospodarczej. Ponadto – jak podkreślają organy podatkowe – aby można było odliczyć VAT z ww. faktur, umowy z dostawcami tych usług powinny być zawarte przed zawieszeniem działalności.
Przepisy nie precyzują, w jaki sposób „odzyskać” VAT naliczony z faktur otrzymanych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej (lub z faktur, od których VAT nie został odliczony przed zawieszeniem działalności ze względu np. na szczególny moment odliczenia – dotyczy mediów). Tu zazwyczaj stawiana jest teza, że skoro w okresie zawieszenia nie ma obowiązku składania deklaracji VAT (z wyjątkami wskazanymi powyżej), to deklaracje te – z wykazanym podatkiem naliczonym – można złożyć dopiero po wznowieniu działalności gospodarczej. Podatnik ma jeszcze drugą możliwość – a mianowicie może złożyć deklarację w okresie zawieszenia. Tak też uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 18 maja 2011 r., nr ITPP2/443-334/11/AP. W przedmiotowej sprawie podatniczka prowadziła sezonową działalność handlową. W okresie zawieszenia działalności gospodarczej otrzymywała faktury VAT dotyczące dzierżawy gruntu pod pawilon handlowy i rozliczeniowe za media:
„(…) należy stwierdzić, że ma Pani prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego w otrzymywanych w okresie zawieszenia działalności fakturach VAT dotyczących dzierżawy gruntu i mediów, o ile przedmiotowe usługi będą związane z wykonywaniem – po wznowieniu działalności – czynności opodatkowanych, a umowy z dostawcami tych usług zostały zawarte przed zawieszeniem działalności. Analiza powołanych przepisów wskazuje, że ma Pani prawo w okresie zawieszenia działalności do składania deklaracji VAT-7 i wykazania w nich podatku naliczonego do przeniesienia – stosownie do art. 86 ust. 19 ustawy.
Należy ponadto zaznaczyć, iż w przypadku ubiegania się w ww. okresie o zwrot podatku naliczonego, winny być spełnione warunki określone w art. 87 ust. 5a ustawy. (…)”
Przypomnijmy, że art. 87 ust. 5a ustawy o VAT odnosi się do zwrotu nadwyżki VAT naliczonego nad należnym na rachunek bankowy (lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej), jeżeli w danym okresie podatnik nie wykonywał czynności opodatkowanych w Polsce lub w innym kraju (dotyczy czynności opodatkowanych w innym kraju, które uprawniają do odliczenia VAT naliczonego na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT). W celu uzyskania zwrotu niezbędne jest złożenie, wraz z deklaracją, umotywowanego wniosku w tej sprawie. W tym przypadku – co do zasady – zwrot dokonywany jest w terminie 180 dni od dnia złożenia rozliczenia.
Natomiast Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 28 marca 2011 r., nr IPPP1-443-256/11-4/MP uznał:
„(…) Aby (…) zrealizować przysługujące prawo do odliczenia podatku naliczonego (…) można składać w okresie zawieszenia działalności deklaracje dla podatku od towarów i usług wykazując podatek naliczony do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy lub złożyć te deklaracje po wznowieniu działalności gospodarczej. (…)”
Trudno jednoznacznie stwierdzić, czy sformułowanie zawarte w ww. interpretacji „wykazując podatek naliczony do przeniesienia”, oznacza, że w okresie zawieszenia podatnik nie może ubiegać się o zwrot bezpośredni. Jeżeli faktycznie intencją Dyrektora Izby Skarbowej było pozbawienie podatnika tego prawa – to naszym zdaniem nie jest to słuszne. Przepisy nie zabraniają bowiem wykazywania VAT do zwrotu bezpośredniego, nawet gdy w danym okresie rozliczeniowym podatnik nie wykazuje VAT należnego.

3. Zawieszenie działalności u podatników PIT
Jednoosobowy przedsiębiorca zawieszający działalność gospodarczą na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej nie ma obowiązków informacyjnych względem urzędu skarbowego. Jest on zwolniony z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy za okres objęty zawieszeniem (art. 44 ust. 10 ustawy o PDOF).
Natomiast wspólnik spółki jawnej, która zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, aby skorzystać z przywileju nieopłacania w tym okresie zaliczek na podatek, jest zobowiązany, nie później niż przed upływem 7 dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego o okresie zawieszenia wykonywania tej działalności (art. 44 ust. 11 i 12 ustawy o PDOF).
Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów, który zawiesił działalność gospodarczą, nie ma obowiązku sporządzenia spisu z natury na dzień rozpoczęcia zawieszenia ani na dzień jego zakończenia (obowiązek taki wystąpiłby jedynie, gdyby podczas zawieszenia działalności podatnik likwidował firmę). Jednakże, w okresie zawieszenia działalności, przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. Nr 152, poz. 1475 ze zm.), nie zwalniają podatnika z obowiązku sporządzenia spisu z natury w terminach wskazanych w § 27 ust. 1, w tym na koniec roku podatkowego. Zawieszenie działalności gospodarczej nie zwalnia więc podatnika z obowiązku sporządzenia spisu z natury na koniec roku, zamknięcia księgi podatkowej i ustalenia dochodu (straty).
Z przepisów ww. rozporządzenia nie wynika również możliwość zaniechania prowadzenia podatkowej księgi w okresie zawieszenia działalności. Co prawda podatnik w tym okresie nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów, jednak może dokonywać wpisów do księgi, które są wynikiem innej niż bieżącej działalności. Podatnik, w myśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ma bowiem obowiązek regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia działalności. Mogą to być przykładowo koszty abonamentu telefonicznego, opłaty za Internet czy czynsz za wynajem lokalu (por. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 września 2010 r., nr IPPB1/415-594/10-3/JB). Podatnik w okresie zawieszenia działalności powinien także zaewidencjonować w księdze np. przychody z odsetek od środków na firmowym rachunku bankowym.
Składniki majątku, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, nie podlegają amortyzacji od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono tę działalność. Stanowi o tym art. 22c pkt 5 ustawy o PDOF. Z kolei w przypadku sprzedaży środka trwałego w okresie zawieszenia działalności, podatek dochodowy z tej sprzedaży podatnik rozliczy w rozliczeniu rocznym. Należy bowiem pamiętać, że zwolnienie z opłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych w okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie jest tożsame ze zwolnieniem z obowiązku dokonania rocznego rozliczenia. Podatnicy, którzy zawiesili działalność, mają więc obowiązek złożenia zeznania rocznego, a także ewentualnej zapłaty podatku dochodowego.

4. Skutki zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej w świetle ustawy o PDOP
Również osoby prawne mogą zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Takie zawieszenie zwalnia ich z niektórych obowiązków podatkowych, ma także swoje konsekwencje po stronie przychodów i kosztów ich uzyskania.

Koszty i przychody w okresie zawieszenia działalności
Jak wspomnieliśmy, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podmioty nie mogą osiągać z tej działalności przychodów. Mogą natomiast uzyskiwać inne przychody, np. przychody ze zbycia własnych środków trwałych (lub wyposażenia), a także przychody finansowe, w tym z działalności prowadzonej przed zawieszeniem (np. odsetki od środków zgromadzonych na rachunku bieżącym lub na lokatach bankowych). Przychody te są oczywiście przychodami podatkowymi.
Także niektóre koszty, ponoszone w okresie zawieszenia działalności, podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Chodzi tu o takie koszty, które mają na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów. Za koszty spełniające te przesłanki można naszym zdaniem uznać np.:
czynsze za wynajem budynków (lokali),
opłaty za media (np. telefony, gaz, woda, energia elektryczna),
podatek od nieruchomości, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntu,
opłaty ze serwis internetowy,
opłaty za ochronę obiektów firmowych,
składki na ubezpieczenie komunikacyjne samochodów firmowych,
składki na ubezpieczenia majątkowe,
raty leasingowe za okres zawieszenia działalności,
odsetki za prowadzenie rachunku bankowego, itd.
Zasadność ujęcia powyższych wydatków w kosztach podatkowych potwierdzają także interpretacje indywidualne, wydawane przez organy podatkowe. Poniżej prezentujemy kilka z nich:
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lutego 2012 r., nr IPPB1/415-1082/11-4/EC, odnosząca się do czynszów za wynajem pomieszczeń w okresie zawieszenia wykonywania działalności:
„(…) opłaty czynszu (…) poniesione w okresie zawieszenia działalności gospodarczej mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, skoro zobowiązanie do ich poniesienia powstało przed zawieszeniem działalności gospodarczej. Wydatki te należy wówczas uznać za pośrednio związane z działalnością gospodarczą i mające związek z zachowaniem źródła przychodów. (…)”
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 8 września 2010 r., nr IPPB1/415-594/10-3/JB, w kwestii ujmowania w kosztach podatkowych m.in. podatku od nieruchomości, mediów:
„(…) opłaty za najem biura, telefony, podatki od nieruchomości, opłaty za serwis internetowy (za okres wypowiedzenia tych umów) mogą być uwzględnione przez Wnioskodawczynię przy ustaleniu dochodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, skoro zobowiązanie do ich poniesienia powstało przed zawieszeniem działalności gospodarczej. Wydatki te należy wówczas uznać za pośrednio związane z działalnością gospodarczą i mające związek z zachowaniem źródła przychodów. (…)”
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 marca 2011 r., nr ILPB1/415-24/11-2/IM, w zakresie ujmowania w kosztach podatkowych rat leasingowych za okres zawieszenia działalności gospodarczej:
„(…) w okresie zawieszenia działalności gospodarczej faktury z tytułu zawartej wcześniej umowy leasingu mogą być zaliczane jako koszt uzyskania przychodu. (…)”

Amortyzacja środka trwałego w okresie zawieszenia wykonywania działalności
Środki trwałe, które nie są używane na skutek zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie podlegają amortyzacji podatkowej – od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zawieszono tę działalność (zob. art. 16c pkt 5 ustawy o PDOP).
W świetle powyższego, jeśli mimo zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnik nadal wykorzystuje środek trwały (np. centrale telefoniczne, budynki/lokale biurowe), to może go amortyzować także w okresie zawieszenia działalności. W sytuacji natomiast, gdy środek trwały nie jest wykorzystywany, ostatniego podatkowego odpisu amortyzacyjnego dokonuje się w miesiącu zawieszenia działalności. Kolejny odpis amortyzacyjny będzie mógł być dokonywany dopiero po wznowieniu działalności.
Konsekwencją przerwania amortyzacji w okresie zawieszenia działalności jest oczywiście brak możliwości ujęcia odpisów amortyzacyjnych w kosztach uzyskania przychodów.

Zwolnienie z zaliczek na podatek dochodowy w okresie zawieszenia wykonywania działalności
Podatnicy, którzy zawiesili wykonywanie działalności na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, nie muszą za okres objęty zawieszeniem odprowadzać zaliczek na podatek dochodowy (miesięcznych, kwartalnych, uproszczonych) i to nawet wtedy, gdy w roku tym osiągnęli dochód podlegający opodatkowaniu (np. w związku ze sprzedażą składnika majątku, od przychodu z tytułu odsetek od środków zgromadzonych na rachunku/lokacie bankowej).
WAŻNE: Warunkiem skorzystania ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy jest zawiadomienie właściwego naczelnika urzędu skarbowego – w formie pisemnej – o okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Musi to nastąpić przed upływem 7 dni od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Powyższe zasady odnoszą się również do podatników (osób prawnych), będących wspólnikami spółki jawnej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, która zawiesiła wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
Omawiane kwestie zostały uregulowane w art. 25 ust. 5a-5b ustawy o PDOP.
Podatnicy, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej nie są natomiast zwolnieni z obowiązku złożenia rocznego zeznania podatkowego ani z obowiązku zapłaty podatku dochodowego (jeżeli wystąpił) za okres zawieszenia działalności gospodarczej.

5. Zawieszenie działalności u prowadzących księgi rachunkowe
Na mocy ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw, wprowadzono pewne przywileje dla przedsiębiorców zawieszających działalność. Zmiany w zakresie rachunkowości polegały na zwolnieniu w okresie zawieszenia działalności gospodarczej z obowiązków związanych z rachunkowością, m.in. zamykania ksiąg rachunkowych. Zwolnienie z obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych w okresie zawieszenia działalności jednostki pociąga za sobą zwolnienie z innych obowiązków związanych z rachunkowością, tj. prowadzenia ksiąg rachunkowych, sporządzania, badania, składania w sądzie rejestrowym oraz składania do publikacji sprawozdania finansowego.
Z możliwości niezamykania ksiąg rachunkowych za rok obrotowy – zgodnie z art. 12 ust. 3b ustawy o rachunkowości – mogą skorzystać jednostki, które spełniły łącznie następujące warunki:
1) ich działalność przez cały czas pozostawała zawieszona,
2) nie dokonywały odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych i nie występowały inne zdarzenia wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym.
Przypominamy, że zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych.
Zatem, aby skorzystać z takiego przywileju, jednostka nie może w takim roku dokonywać żadnych operacji gospodarczych, np. odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych, opłat za czynsz, media czy za prowadzenie rachunku bankowego.
Powstały jednak wątpliwości, czy w okresie zawieszenia działalności gospodarczej należy dokonywać odpisów amortyzacyjnych od posiadanych składników majątku.
W tej kwestii Ministerstwo Finansów wyjaśniło, iż jednostki muszą dokonywać odpisów amortyzacyjnych także wtedy, gdy środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne nie są wykorzystywane na skutek zawieszenia działalności, oraz że nie mogą w takiej sytuacji obniżyć stawek amortyzacyjnych do zera. Wówczas jednostka, która posiada składniki majątku, zobowiązana jest do dokonywania odpisów amortyzacyjnych, a tym samym traci możliwość skorzystania z przywileju niezamykania ksiąg rachunkowych za rok obrotowy, w którym jej działalność była zawieszona. W związku z tym nadal będzie zobowiązana do ujawniania zdarzeń gospodarczych w księgach rachunkowych, do zamykania ksiąg oraz pozostałych obowiązków w zakresie rachunkowości.
Jeśli przedsiębiorca nie zamyka ksiąg rachunkowych z powodu zawieszenia działalności gospodarczej przez cały rok obrotowy, może także odstąpić od przeprowadzenia inwentaryzacji (art. 26 ust. 5 pkt 3 ww. ustawy).
Omawiane zwolnienie z obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych nie dotyczy emitentów papierów wartościowych zamierzających ubiegać się o dopuszczenie lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku regulowanym w państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz emitentów papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu na tym rynku. Oznacza to, że jednostki te, nawet po spełnieniu ww. warunków, nie będą mogły z niego skorzystać.

6. Obowiązki wobec ZUS w przypadku zawieszenia działalności gospodarczej
Osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, z wyłączeniem okresu, na który działalność została zawieszona. Tak wynika z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.). W tym samym okresie przedsiębiorca podlega również ubezpieczeniu zdrowotnemu, co wynika z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Z możliwości zawieszenia działalności gospodarczej może skorzystać wyłącznie przedsiębiorca niezatrudniający pracowników (tj. osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę). Jak wcześniej wspomnieliśmy, o fakcie zawieszenia firmy przedsiębiorca osobiście nie informuje ZUS. Wszelkie formalności z tym związane załatwia w organie ewidencyjnym, wypełniając tam stosowny wniosek (formularz CEIDG-1). Wniosek taki przedsiębiorca może również złożyć elektronicznie. Następnie instytucja ta przekazuje do ZUS kopię wpisu o zawieszeniu, na jej podstawie ZUS sporządzi stosowne dokumenty ubezpieczeniowe, tj. wyrejestrowanie:
przedsiębiorcy – jako płatnika składek – na formularzu ZUS ZWPA,
przedsiębiorcy – jako osoby ubezpieczonej z ubezpieczeń – na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jego rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego – na formularzu ZUS ZCNA,
osoby współpracującej przy prowadzeniu działalności gospodarczej z ubezpieczeń – na formularzu ZUS ZWUA oraz członków jej rodziny zgłoszonych wcześniej do ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu ZUS ZCNA.
O wszystkich sporządzonych przez siebie dokumentach związanych ze zgłoszeniem zawieszenia wykonywania działalności ZUS powinien poinformować płatnika składek odrębnym pismem.
W zakresie ubezpieczeniowym zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń w okresie od dnia, w którym nastąpiło rozpoczęcie zawieszenia, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności.
Jeśli przedsiębiorca zawiesi wykonywanie działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, zobowiązany jest wtedy przekazać do ZUS dokumenty rozliczeniowe. Wykazuje w nich wyliczone składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru proporcjonalnie pomniejszonej o dni nieprowadzenia działalności (dzieli ją wówczas przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom w danym miesiącu). Zasada ta nie ma jednak zastosowania do podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku zawieszenia działalności gospodarczej w trakcie miesiąca, składkę na to ubezpieczenie przedsiębiorca ma obowiązek naliczyć i opłacić od pełnej podstawy wymiaru. Składka zdrowotna jest bowiem miesięczna i niepodzielna (art. 79 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych).
Uwaga! W czasie przestoju firmy przedsiębiorca może na zasadzie dobrowolności przystąpić (na swój wniosek) do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, a także do ubezpieczenia zdrowotnego.
W przypadku zgłoszenia zawieszenia działalności przez spółkę w Krajowym Rejestrze Sądowym, spółka dodatkowo wypełnia odpowiednio dokumenty wyrejestrowujące. Dokumenty te zostaną bezpośrednio przekazane przez sądy rejestrowe do odpowiedniej jednostki ZUS (zgodnie z adresem siedziby spółki). Natomiast wspólnicy spółek: komandytowej, jawnej, partnerskiej lub jednoosobowej spółki z o.o. składają do ZUS odpowiednio wyrejestrowanie siebie jako płatnika składek na własne ubezpieczenia. Mogą tego dokonać również za pośrednictwem sądu rejestrowego.
Na okres od 18 lipca do 31 sierpnia 2012 r. zawiesiłam prowadzenie działalności gospodarczej. W pierwszym tygodniu sierpnia br. zmuszona będę wznowić jej wykonywanie. Czy ZUS może zakwestionować takie krótkie zawieszenie działalności i obciążyć mnie składkami ubezpieczeniowymi?
Tak. Mimo, że obowiązujące przepisy nie zabraniają dokonania wznowienia zawieszonej działalności przed upływem minimalnego okresu zawieszenia, tj. 30 dni, to jednak ZUS w takiej sytuacji uzna zawieszenie działalności gospodarczej za nieskuteczne. Konsekwencją tego będzie obciążenie konta płatnika składkami ubezpieczeniowymi za okres bezskutecznego zawieszenia wykonywania działalności.
Zapamiętaj!
W okresie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie przekazuje do ZUS żadnych dokumentów rozliczeniowych, nie opłaca też w tym czasie składek ubezpieczeniowych,
30 dni – tyle wynosi minimalny okres zawieszenia działalności,
24 miesiące – tyle wynosi maksymalny okres zawieszenia działalności,
w czasie zawieszenia działalności przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać z niej bieżących przychodów,
w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, zawieszenie działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem dokonania tej czynności przez wszystkich wspólników.

Jeśli nadal nie jesteś pewien co do przepisów dotyczących zawieszenia działalności gospodarczej sprawdź naszą ofertę: doradztwo podatkowe dla firm.