Główny akt prawny, który określa obowiązki pracodawcy wobec pracownika to Kodeks Pracy. Dotyczy on także innych uregulowań układów zbiorowych, regulaminów i z samej umowy o pracę. Podstawą wiążącą konkretnego pracownika z konkretnym pracodawcą jest zawierana jest przez pracodawcę z pracownikiem Umowa o pracę. Istnieją również przypadki zobowiązujące pracodawcę do spełniania obowiązków o ile stwierdzone zostaną znamiona pracy wykonywanej na etacie nawet bez podpisanej umowy o pracę.

Ogólnie obowiązki pracodawcy można podzielić na:

  • obowiązek poszanowania praw pracownika,
  • obowiązek wypłaty wynagrodzenia,
  • obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa oraz higieny w pracy,
  • obowiązek związany z poszanowaniem prawa do wypoczynku.

 

Obowiązek poszanowania praw pracownika

Każdy pracownik jest człowiekiem, więc od pracodawcy należy mu się poszanowanie praw człowieka, czyli poszanowanie jego godności i poszanowanie dóbr osobistych. Tak więc pracownik nie może być dyskryminowany i wszyscy pracownicy muszą być traktowani przez pracodawcę na równi. Kodeks cywilny w art. 23 wskazuje katalog dóbr osobistych człowieka podlegających ochronie, są to: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazczość i racjonalizatorstwo.

Zakaz dyskryminacji dotyczy także dyskryminacji w zatrudnieniu, co dotyczy zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej formy dyskryminacji. Nie wolno dyskryminować pracowników ze względu na ich rasę, narodowość, płeć, wiek, sprawność fizyczną, przynależność np. do różnych związków, wyznanie, orientację seksualną, a także z uwagi na rodzaj zatrudnienia np. na stałą lub czasową umowę.

 

Obowiązek wypłaty wynagrodzenia

Pracownicy podejmują pracę głównie po to, żeby uzyskać wynagrodzenie. Dlatego podstawowym obowiązkiem pracodawcy jest obowiązek wypłaty pracownikowi należnego mu wynagrodzenia za pracę. W wyjątkowych przypadkach zdarza się, że pracownicy pracują żeby osiągnąć inne cele, np. przyuczenie do zawodu, staż.

Pracownikowi przysługuje wynagrodzenie jedynie za pracę wykonaną. Tylko w ściśle określonych sytuacjach przysługuje wynagrodzenie bez wykonywania pracy. Wtedy musi to być zawarte w określonych przepisach lub w umowie o pracę. Przykładowo będą to np. dyżury.

Wynagrodzenie za pracę wypłacane powinno być pracownikowi zgodnie z zawartą umową w określonym terminie, raz w miesiącu z dołu, zaraz po ustaleniu wysokości tego wynagrodzenia. Nie może to nastąpić później niż do dziesiątego dnia następnego miesiąca kalendarzowego. W sytuacji, gdy dzień wypłaty jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie powinno być wypłacone najpóźniej w dniu poprzedzającym. Jeśli wypłata jest dokonywana na rachunek bankowy, to powinna ona się z naleźć na koncie pracownika w/w dnia. Naruszenie tego obowiązku przez pracodawcę może stanowić podstawę rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia.

Pracodawcy nie wolno dokonywać żadnych potrąceń z wynagrodzenia – poza tymi, które dopuszcza kodeks pracy. Nieprzestrzeganie tego obowiązku podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

 

Obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunków, zapobieganie zagrożeniom związanym z wykonywaną pracą, właściwą organizację pracy, stosowanie koniecznych środków profilaktycznych oraz informowanie i szkolenie pracowników. W ten sposób dba o zdrowie i higienę pracy.

Zasady zapobiegania wypadkom i chorobom związanym z pracą to:
– ograniczanie ryzyka zawodowego,
– zapobieganie zagrożeniom,
– przeprowadzanie oceny ryzyka zawodowego,
– przeprowadzanie oceny ryzyka związanego z zagrożeniami, które nie mogą być wykluczone,
– likwidowanie zagrożeń u źródeł ich powstawania,
– dostosowanie warunków i procesów pracy do możliwości pracownika,
– stosowanie nowych rozwiązań technicznych,
– instruowanie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Do obowiązków związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa i higieny pracy należy także obowiązek informowania przez pracodawcę pracowników o zagrożeniach dla zdrowia i życia, występujących w zakładzie pracy oraz działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń. Pracownik powinien także być poinformowany przez pracodawcę o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy. Nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

 

Obowiązek poszanowania prawa do odpoczynku

Obowiązek poszanowania prawa do wypoczynku dotyczy zapewnienia pracownikom z jednej strony uprawnień urlopowych, a z drugiej zagwarantowanie określonych, godzinowych norm pracy i odpoczynku. Naruszenie przepisów o czasie pracy lub przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem, czy zatrudnianiu młodocianych, a także za nie udzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego zagrożone jest karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.

 

W razie pytań, czy zainteresowania uzyskaniem porady prosimy o kontakt z naszą kancelarią.