Często widujemy w sklepach wywieszki i komunikaty, mówiące, w jakim terminie od momentu wydania paragonu możemy oczekiwać wystawienia faktury. I często sprzedawcy informują konsumentów, że termin ten nie powinien przekraczać np. tygodnia lub dwóch. Czy sprzedawca ma prawo ustalić ten termin według swojego uznania? Odpowiedź na tak postawione pytanie jest negatywna – sprzedawca jest bowiem związany przepisami ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisami Ordynacji podatkowej.
Jeśli sprzedawcy ustalą termin do wydania faktury na podstawie paragonu na okres krótszy niż 3 miesiące od dnia wydania towaru (wykonania usługi), naruszają prawo podatkowe – co może mieć poważne konsekwencje związane z penalizacją takiego postępowania w Kodeksie karnym skarbowym
Art. 62. Kodeks karny skarbowy
§ 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku za wykonanie świadczenia, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.
§ 2. Kto fakturę lub rachunek, określone w § 1, wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem posługuje się, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.
§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.
§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Zgodnie z art. 87 § 1 Ordynacji podatkowej (dalej: Ordynacja), jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.
Podatnicy, od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, mają obowiązek wystawić rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania.
Jest jedno zastrzeżenie, wymienione w § 4 art. 87 Ordynacji. Mianowicie: podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku (a faktura jest jego szczególną formą), jeśli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.
Obowiązek wystawiania faktur VAT na czynnych podatników podatku od towarów i usług nakłada art. 106 ustawy VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy, o których mowa w art. 15 ustawy, są obowiązani do wystawienia faktury stwierdzającej w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy. Nie ma jednak takiego obowiązku w przypadku wystawiania faktur dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Jednak na żądanie tych osób sprzedawca jest obowiązany taką fakturę wystawić (art. 106 ust. 4 ustawy VAT).
Jak wynika z powyższego, sprzedawca może odmówić wystawienia faktury na podstawie paragonu fiskalnego dopiero po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Nie oznacza to jednak, że faktury wystawić nie może (konsument często spotyka się z tym wyjaśnieniem). Wystawienie faktury po upływie 3 miesięcy zależy wyłącznie od dobrej woli sprzedawcy. Inną sprawą jest, że oznacza to dodatkowe kłopoty (trzeba te faktury odrębnie ewidencjonować, aby nie dublować wartości w ewidencji sprzedaży, trzeba je odpowiednio opisywać, aby nie było z nimi problemów w księgowości itp.). Konsumenci powinni wobec tego rozumieć postawę sprzedawców, którzy nie wystawiają faktur po upływie 3 miesięcy. A sprzedawcy powinni pamiętać, że często spotykany termin 7 dni dla wystawienia faktury nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach i naraża ich na odpowiedzialność karną skarbową.
Podstawa prawna:
Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054)
Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja Podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749)