Instytucja potrącenia polega na tym, że w sytuacji gdy dwie osoby są względem siebie wierzycielem i dłużnikiem, to każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony. Wierzytelności potrącane umarzane są do wysokości wierzytelności niższej. Może to nastąpić w sytuacji, gdy wierzytelności opiewają na pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone co do gatunku, są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Potrącenie następuje poprzez złożenie oświadczenia drugiej stronie, które ma moc wsteczną do chwili, gdy potrącenie stało się możliwe. Instytucja potrącenia regulowana jest w Kodeksie Cywilnym.
Z zasad postępowania upadłościowego wynika ograniczenie uprawnienia do potrącania wzajemnych wierzytelności między upadłym a jego wierzycielem, w porównaniu o regulacji zawartej w Kodeksie cywilnym.
Wierzytelności nabyte przez dłużnika przed ogłoszeniem upadłości mogą być potrącane z wzajemnej wierzytelności bez ograniczeń. Jednak powinny być spełnione pewnie warunki.
Dopuszczalność potrącenia wierzytelności nabytych w ciągu roku przed dniem ogłoszenia upadłości zależy od tego, czy ich nabywca miał świadomość istnienia okoliczności stanowiących podstawę ogłoszenia upadłości. Jeżeli w czasie nabywania wierzytelności zainteresowany nie wiedział o sytuacji finansowej upadłego, która dała podstawę do ogłoszenia upadłości, to nie można mu odmówić potrącenia, nawet gdy dowiedział się o tym po nabyciu, ale jeszcze przed ogłoszeniem upadłości.
Sąd Najwyższy wskazał, że przepisy ustawy – Prawo upadłościowe modyfikują warunki skorzystania z potrącenia określone w kodeksie cywilnym. Złożenie oświadczenia o potrąceniu ma charakter warunkowy. Jego skuteczność będzie zależała od tego, czy upadłość zostanie ogłoszona po upływie roku od nabycia wierzytelności, przy założeniu, że wzajemny wierzyciel miał świadomość istnienia podstaw do ogłoszenia upadłości.